Ε.Ε.: Ο «γόρδιος δεσμός» των 16 δισ. ευρώ, στην προτεινόμενη αύξηση του προϋπολογισμού

Αντιμέτωπη με έναν γόρδιο δεσμό βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς διαπιστώθηκε ότι υπάρχουν ευρωπαϊκά κονδύλια σε κάποιες χώρες-μέλη που δεν έχουν διατεθεί, όπως αναφέρουν σε δημοσίευμά τους οι Financial Times. Η συνολική αξία των αδιάθετων αυτών κονδυλίων ανέρχεται σε 16 δισ. ευρώ, ένα ποσό που οι Βρυξέλλες δεν έλαβαν υπόψη τους, όταν ζήτησαν από τις κυβερνήσεις να προβούν σε επιπλέον χρηματοδοτήσεις ύψους 100 δισ. ευρώ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, προκειμένου να αυξηθεί ο προϋπολογισμός της Ε.Ε.

«Όλα αυτά καθιστούν σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν είχε κάνει αυτό που έπρεπε, προτού ζητήσει ένα σωρό επιπλέον χρήματα και τα κράτη-μέλη δεν είναι ευχαριστημένα», δήλωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης, ενώ εκπρόσωπος της Κομισιόν αρνήθηκε να κάνει κάποιο σχόλιο.

Η προτεινόμενη αύξηση του προϋπολογισμού της Ε.Ε. κατά 67 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-27, το γνωστό πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, καθώς και 33 δισ. ευρώ σε δάνεια, είναι ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα μεταξύ των κρατών-μελών, την ώρα που οι Ευρωπαίοι ηγέτες μεταβαίνουν στις Βρυξέλλες ούτως ώστε να παραβρεθούν σήμερα Πέμπτη στη σύνοδο κορυφής.

Το ήμισυ του αιτήματος της Επιτροπής -17 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 33 δισ. ευρώ σε δάνεια- αποσκοπεί στη δημοσιονομική στήριξη της Ουκρανίας για τέσσερα χρόνια, στήριξη για την οποία υπάρχει σχεδόν ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των κυβερνήσεων της Ε.Ε.

Ωστόσο, πολλές κυβερνήσεις απέρριψαν τα αιτήματα της Επιτροπής για την κάλυψη άλλων χρηματοδοτικών αναγκών ύψους 50 δις. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων από το αναμενόμενο πληρωμών των τόκων για τα δάνεια ύψους 800 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, με το επιχείρημα ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί δέχονται ακραίες πιέσεις. Αντ' αυτού, ζήτησαν από τις Βρυξέλλες να βρουν τρόπους εξοικονόμησης εσωτερικά ή αδιάθετα μετρητά. Τα οποία χώρες όπως η Δανία έχουν από τα αδιάθετα ευρωπαϊκά κονδύλια.

Ένας δεύτερος διπλωμάτης της Ε.Ε. επιβεβαίωσε ότι τα κράτη-μέλη συμφωνούν σε γενικές γραμμές για τα 50 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, ωστόσο δήλωσε ότι υπάρχει μια συζήτηση για τα 50 δισ. ευρώ που ζητάει η Επιτροπή.

«Ας ξεκινήσουμε πρώτα με την αναπροσαρμογή των προτεραιοτήτων, κάτι που δεν έχουμε δει από την Επιτροπή ακόμη», δήλωσε ο διπλωμάτης.

Από τη μεριά της, η Επιτροπή έχει προειδοποιήσει τα κράτη-μέλη ότι η χρηματοδότηση για τα κρίσιμα προγράμματα της Ε.Ε. θα μπορούσε να μειωθεί έως και 30%, εκτός εάν ο προϋπολογισμός συμπληρωθεί με συνεισφορές από τις χώρες, σύμφωνα με ανάλυση των προτάσεων για τον προϋπολογισμό που έκανε η Ισπανία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε.

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με επιστολή του προς τους Ευρωπαίους ηγέτες, επισημαίνει ότι η Ε.Ε. πρέπει «να εξετάσει με κριτική ματιά τις πιο πιεστικές ανάγκες μας, να προσδιορίσει τις προτεραιότητές μας και να αποφασίσει πώς θα τις χρηματοδοτήσει».

Προβληματισμένα εμφανίζονται αρκετά κράτη-μέλη, για το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν προτείνει ένα ανώτατο όριο για τη χρηματοδότηση που απαιτείται για τις πληρωμές των τόκων για τον κοινό δανεισμό της Ε.Ε., οι οποίοι έχουν αυξηθεί με ταχύ ρυθμό τον τελευταίο καιρό εν μέσω του υψηλού πληθωρισμού και των υψηλών επιτοκίων.

Κάποιες χώρες προτείνουν να αναδιαμορφωθεί η στήριξη ύψους 50 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, ώστε να περιέχει περισσότερα δάνεια και λιγότερες επιχορηγήσεις, προκειμένου να απελευθερωθούν πιο άμεσα κεφάλαια για άλλες χρηματοδοτήσεις.

«Ήρθε η ώρα οι ηγέτες να παρέχουν τώρα κάποια καθοδήγηση ... ποιες είναι οι προτεραιότητες και πώς θα τις χρηματοδοτήσουμε; Αυτά είναι τα ερωτήματα για τα οποία οι ηγέτες θα πιεστούν», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε. που συμμετέχει στην προετοιμασία της συνόδου κορυφής.

Οι τομείς του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που θεωρείται ότι κινδυνεύουν περισσότερο να δεχθούν περικοπές, είναι μεταξύ άλλων ένα πρόγραμμα για την ενίσχυση των ψηφιακών και καθαρών τεχνολογιών, εν μέσω φόβων ότι η Ε.Ε. υπολείπεται στις βιομηχανίες αιχμής από τις ΗΠΑ και την Κίνα, χώρες οι οποίες προσφέρουν απλόχερα τεράστιες κρατικές επιδοτήσεις.

Σύμφωνα με αξιωματούχους της Ε.Ε,. οι χώρες της Νότιας Ευρώπης υποστηρίζουν σε μεγάλο βαθμό το πρόγραμμα, όμως οι παραδοσιακά πιο μετρημένες κυβερνήσεις, όπως της Ολλανδίας και της Γερμανίας, θα ήθελαν ένα πιο μικρό σε αξία πρόγραμμα.

Άλλες χρηματοδοτήσεις που θα μπορούσαν να επηρεασθούν, είναι αυτή για το ερευνητικό πρόγραμμα Horizon και το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, σύμφωνα με διπλωμάτες που συμμετέχουν στις συνομιλίες. Η πλειοψηφία των κρατών-μελών απορρίπτει επίσης την αύξηση του προϋπολογισμού της ίδιας της Επιτροπής κατά 1,9 δισ. ευρώ, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι αυξήσεις των μισθών των υπαλλήλων της Ε.Ε., σύμφωνα με την αξιολόγηση της ισπανικής προεδρίας.

«Πρέπει να σκεφτούμε περισσότερο προς την κατεύθυνση της ανακατανομής, της ιεράρχησης των προτεραιοτήτων εντός του προϋπολογισμού παρά για πρόσθετους πόρους", δήλωσε Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση του Βερολίνου έχει «εκπλαγεί» από το εύρος και την ποικιλομορφία ορισμένων προτάσεων της Επιτροπής και ορισμένων κρατών-μελών σχετικά με την αναθεώρηση του προϋπολογισμού.

Η αύξηση των επιτοκίων στα δάνεια που χρηματοδοτούν το Ταμείο Ανάκαμψης «παίζει ρόλο και πρέπει να χρηματοδοτηθεί με κάποιον τρόπο», δήλωσε ο αξιωματούχος. Όμως αυτό «θα πρέπει να γίνει μέσω ανακατανομών στον υπόλοιπο προϋπολογισμό και επαναπροσδιορισμών, αντί να ζητούνται νέα χρήματα»..