«Σύννεφα» στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ
Ας δούμε κατ’ αρχάς τα γεγονότα. Η απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο βασίστηκε εν πολλοίς στις “καραβιές” LNG από τις ΗΠΑ.
Όσο κι αν αυτό ήταν αναπόφευκτο, δεν αναιρεί το γεγονός ότι οι ενεργειακοί δεσμοί ΕΕ- ΗΠΑ έχουν... συσφιχθεί όσο ποτέ άλλοτε. Στα καθ’ ημάς, επί συνόλου 27,85 TWh LNG, που έφτασαν στη διάρκεια του “καυτού” 9μήνου του 2022, οι 18,67 TWh ήταν αμερικανικής προέλευσης.
Δεδομένο δεύτερο. Μπορεί ο πόλεμος στην Ουκρανία να γίνεται στην “καρδιά” της Ευρώπης, ωστόσο η ευρωπαϊκή αντίδραση και οι οικονομικές κυρώσεις στη Ρωσία θα ήταν κενό γράμμα, αν δεν υπήρχε κοινό μέτωπο με τις ΗΠΑ.
Σημαίνουν όλα τα παραπάνω ότι τα οικονομικά συμφέροντα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού ταυτίζονται ή εν πάση περιπτώσει συμπλέουν; Μάλλον όχι, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι ως βασικό “εργαλείο” κατά του πληθωρισμού και των επιπτώσεων στην αμερικανική οικονομία, ο Λευκός Οίκος πέρασε ένα ακόμα νομοθέτημα που ενισχύει την εικόνα του αμερικανικού προστατευτισμού, σε βάρος των συμμάχων Ευρωπαίων. Αυτό είναι ακριβώς το βασικό αντικείμενο της επικείμενης έκτακτης Συνόδου Κορυφής στις αρχές του επόμενου μήνα.
“Θα θέλαμε να αρχίσουμε επαφές με τις ΗΠΑ σχετικά με τον νόμο αυτό, για να υποστηρίξουμε τη χορήγηση εξαιρέσεων στις ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως συμβαίνει με τον Καναδά και το Μεξικό. Δέσμευσή μας είναι να δραστηριοποιηθούμε δυναμικά και με αποφασιστικότητα για την υπεράσπιση των συμφερόντων των ευρωπαϊκών εταιρειών και για να βρούμε τρόπο να πείσουμε τις ΗΠΑ να λάβουν περισσότερο υπόψη τη σχέση τους με την Ευρωπαϊκή Ένωση”, σημείωσε μετά την τελευταία Σύνοδο του 2022 ο Σαρλ Μισέλ, αιχμή που μάλλον χάθηκε μέσα στο θόρυβο για τη συμφωνία του “κόφτη” στην τιμή του φυσικού αερίου.
Για να μην υπάρχει καμία αμφιβολία τι είναι αυτό που ανησυχεί- έστω καθυστερημένα τους Ευρωπαίους- η δεύτερη αποστροφή του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν απολύτως κατατοπιστική: “Γνωρίζουμε ότι οι καιροί που ζούμε είναι περίπλοκοι, είτε λόγω της τρέχουσας ενεργειακής κρίσης είτε των αποφάσεων που λαμβάνονται στις ΗΠΑ για τη στήριξη των αμερικανικών εταιρειών, και αποτελεί καθήκον και ευθύνη των ευρωπαίων ηγετών και ηγέτιδων να υποβάλλουν προτάσεις και να λαμβάνουν αποφάσεις τάχιστα για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας, καθώς και να εφαρμόζουν μια φιλόδοξη στρατηγική για τη διασφάλιση του οικονομικού και κοινωνικού τοπίου της Ευρώπης”.
Κι ενώ όσο οι Ευρωπαίοι “ψάχνονται” πώς θα κοντράρουν τους Αμερικανούς χωρίς να βάλουν σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου, οι Αμερικανικές Αρχές υλοποιούν βήμα- βήμα το φορολογικό “πακέτο” επιδοτήσεων, από το οποίο εξαιρούνται προϊόντα ευρωπαϊκής προέλευσης. Για παράδειγμα, σε σχετική εγκύκλιο δίνονται διευκρινίσεις για τις ισχύουσες από 1/1/2023 πιστώσεις φόρου για καινούργια ηλεκτρικά/καθαρά οχήματα, όπως σχετικά με την προέλευση της παραγωγής, τις προτεινόμενες από τους παραγωγούς τιμές λιανικής, τις κατατάξεις οχημάτων, και, ιδίως, τα χρονικά όρια κάλυψης των οχημάτων από τις αντίστοιχες πιστώσεις φόρου. Στο σχετικό κατάλογο επιδοτούμενων οχημάτων, ΔΕΝ περιλαμβάνονται αυτά που παράγονται στην Ευρώπη.
Η οικονομία των ΗΠΑ ανέκαμψε θεαματικά μετά την απροσδόκητη συρρίκνωση τα δύο πρώτα τρίμηνα του 2022, εν πολλοίς λόγω αύξησης των κρατικών δαπανών και της υποχώρησης του εμπορικού ελλείμματος (με αύξηση εξαγωγών και μείωση εισαγωγών). Ωστόσο, οικονομικοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η ανάκαμψη του ΑΕΠ (γ’ τρίμηνο) μπορεί να είναι εφήμερη, καθώς οι επιδόσεις της αμερικανικής οικονομίας ακόμα εμφανίζονται υποτονικές, υπό αβέβαιες γενικές συνθήκες.
Όσον αφορά στη ρίζα του κακού, που όπως όλα δείχνουν θα αποτελέσει πεδίο διενέξεων με τους Ευρωπαίους, ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός διέβρωσε το διαθέσιμο εισόδημα των ιδιωτών, που καταφεύγουν στις αποταμιεύσεις για να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος διαβίωσης. Πλέον, το ποσοστό προσωπικών αποταμιεύσεων (που είχε αυξηθεί εντυπωσιακά σε 34% τους πρώτες μήνες της πανδημίας, όταν η αμερικανική κυβέρνηση προσέφερε απλόχερα επιδόματα και ενισχύσεις) έχει μειωθεί δραματικά τους τελευταίους μήνες.