Άλυτος γρίφος η συμφωνία για το Brexit

«Η μη-συμφωνία είναι καλύτερη από μία κακή συμφωνία» διακήρυττε μέχρι χθες η Τερέζα Μέι, ωστόσο από χθες γύρισε στο Λονδίνο λέγοντας ούτε λίγο ούτε πολύ ότι μία κακή συμφωνία είναι καλύτερη από τη μη-συμφωνία. Και σύμφωνα με τις λιγοστές πληροφορίες που βλέπουν τις τελευταίες ώρες το φως της δημοσιότητας, η συμφωνία για το Brexit αν δε θεωρηθεί κακή, τότε σίγουρα είναι «δύσκολη».

Το σημείο αιχμής για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν – και συνεχίζει να είναι – το θέμα των συνόρων της Ιρλανδίας. Από τις πληροφορίες που έχουν διαρρεύσει μέχρι στιγμής -και έρχονται με το σταγονόμετρο- η συμφωνία εξόδου λέει ότι δεν θα υπάρχουν σκληρά σύνορα ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και την Ιρλανδία, που παραμένει στο σκληρό πυρήνα της Ευρώπης ως μέλος της Ευρωζώνης.

Αυτό, ουσιαστικά, σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι ανοιχτά και τα σύνορα της Βρετανίας, χωρίς ελέγχους στα εμπορεύματα και χωρίς δασμούς. Σε αυτό υπάρχει συμφωνία, λένε οι πληροφορίες, όμως για να μην υπάρχουν δασμοί, θα πρέπει το Λονδίνο να σέβεται τους τρεις πυλώνες της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μεταξύ τους, η ελεύθερη διακίνηση προσώπων και υπηρεσιών, η ενιαία αγορά, με την οποία πολλοί διαφωνούν και ο σεβασμός στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Αυτό είναι πολύ δύσκολη παράμετρος δεδομένου ότι οι υπέρμαχοι του Brexit, αλλά και η ίδια η Τερέζα Μέι τους προηγούμενους μήνες, είχαν κάνει σημαία της ανεξαρτησία της βρετανικής Δικαιοσύνης, ενώ έχουν ήδη ψηφίσει τη νομοθεσία που τους απαγκιστρώνει από τη διαδικασία του Δικαστηρίου του Λουξεμβούργου.

Σε περίπτωση που αρχίσει η διαπραγμάτευση μίας συμφωνίας, με σύνορο την Ιρλανδική θάλασσα, τότε θα δημιουργηθεί τεράστιο πρόβλημα με το DUP, το βορειο-ιρλανδικό κόμμα που στηρίζει την κυβέρνηση της Τερέζα Μέι, καθώς δεν επιθυμεί καμία διαφοροποίηση από το Ηνωμένο Βασίλειο βάσει και της συμφωνίας της «Μεγάλης Παρασκευής».

Με βάση το προσχέδιο των 500 σελίδων και όπως μεταδίδει το Bloomberg, το πρόβλημα δεν είναι μόνο η τελωνειακή ένωση. Η Βρετανία θα συνεχίσει να τηρεί τους κανονισμούς της ενιαίας αγοράς, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να είναι ευθυγραμμισμένη με τους κανονισμούς της Ε.Ε. για τις κρατικές ενισχύσεις, τον ανταγωνισμό, καθώς και για θέματα κοινωνικής και περιβαλλοντικής πολιτικής.

Σύμφωνα με το Bloomberg, οι υπουργοί της Μέι που έχουν ταχθεί υπέρ του Brexit ζήτησαν να καθοριστεί εξ αρχής η ημερομηνία για να λήξει η «Ιρλανδική δικλείδα ασφαλείας» ώστε να μη μείνει το Ηνωμένο Βασίλειο εγκλωβισμένο για πάντα στο εσωτερικό της τελωνειακής ένωσης της Ε.Ε. Οι Βρυξέλλες, όμως, απέρριψαν αυτό το αίτημα. Συμφώνησαν σε ένα μηχανισμό ελέγχου, ο οποίος όμως δεν δίνει τη δυνατότητα μονομερούς υποχώρησης στο Λονδίνο.

Προς το τέλος της μεταβατικής περιόδου το 2020, η Βρετανία θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει μεταξύ της παράτασης του status quo στο θέμα του εμπορίου, το οποίο όμως θα έχει τίμημα. Πιθανότατα, το Λονδίνο θα πρέπει να καταβάλει 10 δισ. στερλίνες (13 δισ. ευρώ) στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν αρνηθεί, θα πρέπει να αποχωρήσει από την ενιαία αγορά, την τελωνειακή ένωση και να απορριφθεί η Ιρλανδική δικλείδα ασφαλείας.

Όσον αφορά τις τελευταίες εξελίξεις, η Μέι συνεχίζει να ενημερώνει τους υπουργούς εν όψει του υπουργικού συμβουλίου που είναι προγραμματισμένο να ξεκινήσει στις 4 μ.μ. ώρα Ελλάδος.

Μέχρι στιγμής, υπάρχουν κάποιες σοβαρές διαφωνίες, αλλά το θέμα είναι ότι ακόμα και αν περάσει η συμφωνία σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο, θα είναι πολύ δύσκολο να περάσει από το Κοινοβούλιο. Πράγμα που σημαίνει ότι όλα τα ενδεχόμενα είναι πιθανά, ακόμη και οι πρόωρες εκλογές.

• Αν όλα πάνε καλά και δεν υπάρξουν πολιτικές εξελίξεις, στις επόμενες δέκα μέρες, οι Βρετανοί βουλευτές, καθώς και οι 27 υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε. θα έχουν την ευκαιρία να επεξεργαστούν το σχέδιο.
• Στις 25 Νοεμβρίου πιθανότατα θα γίνει η έκτακτη Σύνοδος Κορυφής για το Brexit και στη συνέχεια πολλοί ηγέτες θα κατευθυνθούν στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής για τη G20.
• Τον Δεκέμβριο θα ξεκινήσει η δύσκολη και μακρά διαδικασία να λάβει έγκριση η συμφωνία από το Κοινοβούλιο της Βρετανίας. Κάποιοι πιστεύουν ότι μέχρι τις 10 Δεκεμβρίου αυτή η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ενώ άλλοι θεωρούν ότι ίσως φτάσει μέχρι τα Χριστούγεννα.
• Αν η συμφωνία απορριφθεί από το Βρετανικό Κοινοβούλιο ή αν υπάρξει ανταρσία των Συντηρητικών κατά της Τερέζα Μέι,  οι εξελίξεις θα πάρουν εντελώς διαφορετική τροπή.
• Στις 13 και 14 Δεκεμβρίου θα γίνει η προγραμματισμένη Σύνοδος Κορυφής των ευρωπαίων ηγετών και αυτή θα είναι η τελευταία ευκαιρία για να λυθούν οι όποιες διαφορές στο σχέδιο για το brexit.
• Στις 29 Μαρτίου 2019 η Βρετανία θα αποχωρήσει και επίσημα από την Ε.Ε, ενώ στις 31 Δεκεμβρίου του 2020 θα ολοκληρωθεί η μεταβατική περίοδος και έως τότε θα πρέπει να υπάρχει συμφωνία για τη μελλοντική διμερή σχέση.