Η Moody's έριξε την Τουρκία σε βαθμό... Ελλάδας

Σύννεφα νέας καταιγίδας για την τουρκική λίρα μαζεύονται στον ορίζοντα, μετά τη χθεσινοβραδινή υποβάθμιση της πιστοληπτικής βαθμολογίας της Τουρκίας από τον αμερικανικό οίκο Moody's ακόμη χαμηλότερα στην περιοχή του "junk" («σκουπίδια») και μάλιστα ακριβώς στο ίδιο «σκαλοπάτι» όπου αναβαθμίσθηκε πρόσφατα η Ελλάδα, στο Β1.

Ο αμερικανικός οίκος είχε «γκρεμίσει» τη βαθμολογία της Τουρκίας στο Ba3, τον περασμένο Αύγουστο, όταν κορυφώθηκε η κρίση της λίρας. Μετά τη νέα υποβάθμιση, μάλιστα, διατηρεί αρνητική πρόβλεψη (outlook), κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει και νέα υποβάθμιση μέσα στο επόμενο 12μηνο.

Η υποβάθμιση φέρνει στη μνήμη πολλών την επίθεση που είχε εξαπολύσει, τον Μάιο του 2018, ο πρόεδρος Ερντογάν εναντίον των οίκων αξιολόγησης, επειδή, όπως είχε δηλώσει, υποβαθμίζουν την Τουρκία, ενώ αναβαθμίζουν «χρεοκοπημένες χώρες, όπως η γειτονική Ελλάδα, που δεν μπορεί να πληρώσει καν τους δημοσίους υπαλλήλους της». Σήμερα, η «χρεοκοπημένη Ελλάδα» έχει λίγο καλύτερη αξιολόγηση από την «ισχυρή Τουρκία» του Ερντογάν, καθώς και οι δύο χώρες έχουν τον ίδιο βαθμό (B1), αλλά το outlook για την Ελλάδα είναι σταθερό, ενώ για την Τουρκία αρνητικό.

Εξηγώντας την απόφασή της, η Moody's ανακοίνωσε ότι εκτιμά πως ο κίνδυνος κρίσης στο ισοζύγιο πληρωμών συνεχίζει να αυξάνεται και μαζί του και ο κίνδυνος αθέτησης πληρωμών από πλευράς του τουρκικού κράτους.

Περαιτέρω, ο οίκος τονίζει ότι τα περισσότερα μέτρα που έχει πάρει η κυβέρνηση συνεχίζουν να επικεντρώνονται στη βραχυχρόνια προτεραιότητα της τόνωσης της οικονομικής δραστηριότητας, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ότι διαβρώνουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος σε εξωτερικά σοκ.

Η εξωτερική πίεση, τονίζει η Moody's αυξήθηκε ακόμη περισσότερο μετά την αντιπαράθεση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ για την αγορά των συστημάτων αεράμυνας S-400 από την Ρωσία. «Οι οικονομικές κυρώσεις που θα εξετάσει το αμερικανικό Κογκρέσο αν προχωρήσει αυτή η αγορά παραμένουν προς το παρόν απροσδιόριστες και ρίχνουν ακόμη μία σκιά στην τουρκική οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα», προσθέτει η Moody's.

Η ανακοίνωση της Moody's προκάλεσε οργισμένη αντίδραση του τουρκικού υπ. Οικονομικών, το οποίο έσπευσε να ανακοινώσει ότι η υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από την Moody's δεν συμβαδίζει με τους οικονομικούς δείκτες της χώρας.

«Η απόφαση δεν συμβαδίζει με τους βασικούς δείκτες της τουρκικής οικονομίας και, ως εκ τούτου, εγείρει ερωτηματικά για την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία της ανάλυσης του οργανισμού», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου.

Ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, έχει επανειλημμένα επιτεθεί στους οίκους Moody's, Standrard & Poor's και Fitch για τις επικρίσεις που διατυπώνουν σε βάρος της τουρκικής οικονομίας.

Η ανακοίνωση της Moody's ήλθε αρκετά αργά, το βράδυ της Παρασκευής, και δεν επηρέασε τις κινήσεις της λίρας στην αγορά συναλλάγματος. Το νόμισμα υποχώρησε κατά 0,68%, στις 5,90 λίρες/δολάριο και εξακολουθεί να απέχει αρκετά από το χαμηλό του περασμένου Αυγούστου, όταν είχε πέσει στις 6,88 λίρες.

Όμως, πριν ακόμη ανακοινωθεί η υποβάθμιση, αναλυτές εξέφραζαν φόβους για πτώση πέρα από το όριο των 6 λιρών. Σύμφωνα με την εξειδικευμένη ιστοσελίδα της αγοράς συναλλάγματος, FX Street, η λίρα είναι πιθανό να σπάσει διαδοχικά όρια τεχνικής αντίστασης και να κινηθεί προς το επίπεδο των 6,15 λιρών/δολ., λόγω της πολιτικής έντασης για το θέμα του ρωσικού πυραυλικού συστήματος.

Οι εκτιμήσεις αυτές διατυπώθηκαν με βάση και τις τελευταίες εξελίξεις της Παρασκευής στο «μέτωπο» των αμερικανοτουρκικών σχέσεων και πριν «χτυπήσει» η Moody's. Σε μια έξαρση αλαζονείας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τόνισε χθες ότι η Τουρκία είναι έτοιμη για αντίποινα στις ΗΠΑ, εάν επιβάλουν οικονομικές κυρώσεις για τους S-400, ενώ υπογράμμισε ότι η αγορά του οπλικού συστήματος είναι μη αναστρέψιμη και σύμβουλο της νέας ανεξαρτησίας της Τουρκίας. Το Bloomberg μετέδωσε ότι η τουρκική κυβέρνηση εξακολουθεί να εξετάζει ποια μέτρα θα λάβει για να απαντήσει σε αμερικανικές κυρώσεις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η λίρα υποστηρίζεται στην αγορά συναλλάγματος με... νύχια και δόντια από τις τουρκικές αρχές και τις εμπορικές τράπεζες, ώστε να αποτραπούν ισχυρές πιέσεις στην τελική ευθεία για τις εξαιρετικά κρίσιμες για τον Ερντογάν εκλογές στην Κωνσταντινούπολη, στις 23 Ιουνίου.

Εκτός από τα μέτρα «αστυνομικού» χαρακτήρα που κατά καιρούς λαμβάνονται για να αναχαιτίζονται οι κερδοσκόποι, η κεντρική και οι εμπορικές τράπεζες έχουν δαπανήσει μεγάλα ποσά συναλλάγματος για τη στήριξη της λίρας και οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχισθεί για πολύ, καθώς τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έχουν εξασθενήσει σοβαρά.

Τον Μάρτιο, τα συναλλαγματικά αποθέματα μειώθηκαν κατά 5,73 δισ. δολ. και τον Απρίλιο, τελευταίο μήνα για τον οποίο έχουν δοθεί στοιχεία, κατά 2,81 δισ. δολ.

Οι τουρκικές αρχές προχωρούν σε σπασμωδικές κινήσεις αυταρχισμού, σε μια προσπάθεια να επηρεάσουν τους ξένους δημοσιογράφους που καλύπτουν τις εξελίξεις στην τουρκική οικονομία.

Χθες έγινε γνωστό ότι Τούρκος εισαγγελέας πρότεινε τη φυλάκιση δύο Τούρκων δημοσιογράφων του πρακτορείου Bloomberg, οι οποίοι δικάζονται στις 20 Σεπτεμβρίου, μαζί με άλλους 36 πολίτες, με την κατηγορία ότι υπονόμευσαν την τουρκική οικονομία, επειδή δημοσίευσαν ρεπορτάζ για την υποχώρηση της λίρας, τον περασμένο Αύγουστο. Οι κατηγορίες αυτές επισύρουν ποινή φυλάκισης μεταξύ δύο και πέντε ετών.

Το Bloomberg καταδίκασε τη δίωξη των δύο δημοσιογράφων του, τονίζοντας ότι κάλυψαν με δίκαιο και ακριβή τρόπο εξελίξεις που έχριζαν δημοσιογραφικής παρουσίασης.

Μαζί με τους δύο δημοσιογράφους κατηγορούνται πολλοί ακόμη για τις αναρτήσεις τους σε social media στη διάρκεια της κρίσης του Αυγούστου, ενώ οι τουρκικές αρχές ξεκαθάρισαν ότι θα συνεχίσουν να διώκουν ποινικά όσους επιχειρούν να υπονομεύσουν την οικονομία.

Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Τουρκία πολύ λίγο απέχει από το να χρειασθεί άλλη μία φορά στη μεταπολεμική περίοδο την υποστήριξη του ΔΝΤ, αν ο Ερντογάν εξακολουθήσει να επιμένει στην ίδια ανορθόδοξη οικονομική πολιτική.

Όμως, ο ίδιος ο Ερντογάν έχει περιορίσει τα πολιτικά περιθώρια για μια προσφυγή στο Ταμείο. Τον Φεβρουάριο, είχε τονίσει ότι ποτέ το Ταμείο δεν θα έχει ρόλο στο μέλλον της τουρκικής οικονομίας και είχε κατηγορήσει κορυφαίο στέλεχος της αντιπολίτευσης ότι, εάν έπαιρνε την εξουσία το κόμμα του, θα προσέφευγε στο ΔΝΤ.

Σε ένα άρθρο που είχε προκαλέσει αίσθηση στην Τουρκία, τον Δεκέμβριο του 2018, η εθνικιστική εφημερίδα Sozcu είχε αναφέρει, επικαλούμενη δηλώσεις γνωστού Τούρκου οικονομολόγου, ότι είναι αναπόφευκτο να ζητήσει, μέσα στο 2019, μια συμφωνία με το ΔΝΤ η τουρκική κυβέρνηση.

Όπως τόνιζε ο οικονομολόγος Ατίλα Γιεσιλάντα, ο υψηλός πληθωρισμός, οι πτωχεύσεις υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και οι εγγυήσεις που έχει δώσει το τουρκικό Δημόσιο για τα χρέη επιχειρήσεων και τραπεζών είναι τα τρία μεγάλα προβλήματα που θα υποχρεώσουν την κυβέρνηση να καταφύγει στο Ταμείο.

Το συνολικό βάρος για το τουρκικό κράτος από τις καταπτώσεις εγγυήσεων εταιρικού χρέους είχε εκτιμηθεί από την ίδιο ότι μπορεί να φθάσει τα 350 δισ. λίρες, ποσό που δεν μπορεί να αντέξει το τουρκικό κράτος, γι' αυτό και θα υποχρεωθεί να προσφύγει στο ΔΝΤ, εκτιμούσε ο ίδιος οικονομολόγος.

Το Ταμείο έχει προβλέψει ότι η οικονομία της Τουρκίας θα πέσει σε ύφεση φέτος και θα ανακάμψει το 2020, ενώ η πορεία της θα είναι ιδιαίτερα σημαντική για την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες αναδυόμενες οικονομίες.