Ποιο είναι το πρόβλημα της βραζιλιάνικης οικονομίας
Την 1η Ιανουαρίου, που ο ακροδεξιός Πρόεδρος της Βραζιλίας, Ζαΐχ Μπολσονάρου, ανέλαβε και επίσημα τα ηνία της χώρας, πολλοί ανησυχούσαν ότι ο ακραίος πολιτικός δε θα κατάφερνε να ενώσει την ήδη διχασμένη χώρα. Όμως, αυτοί που ήταν σίγουρα ευχαριστημένοι με την άνοδό του στην εξουσία ήταν οι επιχειρηματίες.
Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, τόνιζε ότι δεν είχε ιδέα από οικονομικά. Όταν ανέλαβε την εξουσία ανέθεσε τα πάντα στον επιχειρηματία, Πάουλο Γκουέδες, ο οποίος διορίστηκε υπέρ-υπουργός Οικονομικών. Τότε, η ανάγκη να διασωθεί η οικονομία της Βραζιλίας που βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης ήταν άμεση και οι αγορές έδειχναν «ευχαριστημένες» στην προοπτική μίας νέας κυβέρνησης που θα προωθούσε πιο φιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις.
Όμως, σύντομα, οι ελπίδες άρχισαν να σβήνουν. Οι παλινωδίες της κυβέρνησης, οι εσωτερικές εντάσεις, οι παρεμβάσεις στην πολιτική καυσίμων και η έλλειψη ηγεσίας στο Κογκρέσο έριξαν βαριά σκιά στις προσδοκίες για ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. Πλέον, οι περισσότεροι αναλυτές έχουν αναθεωρήσει προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για αύξηση του ΑΕΠ και δεν αναμένουν ανάπτυξη πριν το 2020.
Τα βασικά προβλήματα της οικονομίας της χώρας είναι τα εξής:
1. Δε διαφαίνεται προοπτική οικονομικής ανάκαμψης
Την προηγούμενη δεκαετία, η Βραζιλία – μαζί με τη Ρωσία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική – είχε μπει στην ομάδα των ισχυρών, Brics – οι αναδυόμενες οικονομίες με πολύ υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης που θα κατάφερναν να ξεπεράσουν τις αναπτυγμένες έως το 2050. Η πορεία της οικονομίας τελικά δείχνει ότι η Βραζιλία δεν ανήκει στην πραγματικότητα στα Brics. Η ύφεση του 2015 και 2016 είχε ως αποτέλεσμα να συρρικνωθεί το ΑΕΠ κατά περίπου 7%, ενώ το 2017 και 2018, το ΑΕΠ ενισχύθηκε μόλις κατά 1,7% συνολικά. Και τα επόμενα νέα είναι ακόμα χειρότερα: από τις αρχές της χρονιάς, έχουν κόψει στο μισό τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη της χρόνιας σε ρυθμούς που δε θα ξεφύγουν από τα πολύ χαμηλά επίπεδα των δύο προηγούμενων ετών.
2. Το πρόβλημα της ανεργίας δεν έχει λυθεί ακόμα
Ο αριθμός των ανέργων έχει αυξηθεί από τα 7,6 εκατομμύρια το 2012 στα 13,4 εκατομμύρια φέτος. Ο ίδιος ο Μπολσονάρο πιστεύει ότι τα στοιχεία υποτιμούν την πραγματική εικόνα και ότι, στην πραγματικότητα, η κατάσταση είναι πολύ χειρότερη. Επίσημα στοιχεία δείχνουν ότι 28,3 εκατ. άνθρωποι υποαπασχολούνται, πράγμα που σημαίνει ότι είτε δεν εργάζονται είτε εργάζονται λιγότερο απ’ όσο μπορούν. Υπάρχουν λιγότεροι άνθρωποι με κανονικές δουλειές όπου οι αυξήσεις δύσκολα συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό, που κινείται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Από την αρχή της ύφεσης πριν από τέσσερα χρόνια, οι τιμές έχουν αυξηθεί κατά 25%.
3. Το νόμισμα και το Χρηματιστήριο έσβησαν τις προσδοκίες που δημιουργήθηκαν μετά τις εκλογές.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, το νόμισμα της Βραζιλίας – το ρεάλ – έκανε ανοδικό ράλι όσο ξεκαθάριζε ότι ο Μπολσονάρο θα κερδίσει τις εκλογές. Αυτό ήταν ένα ξεκάθαρο εμπιστοσύνης των επενδυτών στο εξωτερικό. Σύμφωνα με έρευνα του Bloomberg, τότε οι επενδυτές πόνταραν δυνατά στο νόμισμα της χώρας, στα ομόλογα και στις μετοχές. Πέντε μήνες μετά, οι προοπτικές είναι θολές, ενώ το Χρηματιστήριο και το νόμισμα έχουν επιστρέψει στα επίπεδα που βρίσκονταν στις αρχές της χρονιάς.
4. Η χώρα πνίγεται στο χρέος
Κοινή πεποίθηση των αναλυτών της αγοράς, αλλά και μελών της κυβέρνησης, είναι ότι η χώρα άρχισε να ξοδεύει υπερβολικά το 2013 υπό την ηγεσία της αριστερής κυβέρνησης της Ντίλμα Ρούσεφ. Έκτοτε, βαρόμετρο για την οικονομία ήταν το εμπορικό έλλειμμα. Η Ρούσεφ αποπέμφθηκε εν μέσω κατηγοριών ότι αλλοίωσε τα στοιχεία του προϋπολογισμού για να κρύψει τις τεράστιες δημόσιες δαπάνες. Έκτοτε, έγιναν προσπάθειες μείωσης των δαπανών, ωστόσο το βασικό πρόβλημα φαίνεται να είναι το ασφαλιστικό, με τους Βραζιλιάνους να βγαίνουν στη σύνταξη από τα 50 με πάρα πολλά επιδόματα, ειδικά για τους δημοσίους υπαλλήλους. Ο Μπολσονάρο προτείνει μείωση των συντάξεων και όρια στα 65 για τους άντρες και στα 62 για τις γυναίκες. Κατά τη διάρκεια της ισχυρής ανάπτυξης, το χρέος της Βραζιλίας βρίσκονταν στο 51% του ΑΕΠ, πλέον έχει ενισχυθεί στο 77,1% του ΑΕΠ και αν δε γίνει κάτι θα φτάσει το 100% του ΑΕΠ έως το 2023.