Ο εφιάλτης του λαϊκισμού δεν τελειώνει με το Brexit
Η αποτυχία του Λονδίνου να ολοκληρώσει το Brexit έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στις Βρυξέλλες, καθώς τρία χρόνια μετά το δημοψήφισμα και μετά από δύο αποτυχημένες προθεσμίες, δε φαίνεται φως στον ορίζοντα για τον τρόπο που η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πλέον οι Βρετανοί διοργανώνουν ευρωπαϊκές εκλογές, ενώ θα έπρεπε να είχαν αποχωρήσει από την ΕΕ πριν από δύο χρόνια και ο ευρωσκεπτικιστής, Νάιτζελ Φάρατζ, προηγείται στις δημοσκοπήσεις. Ο θυμός των Βρετανών που είχαν ψηφίσει υπέρ του Brexit βρίσκει διέξοδο σε έναν πολιτικό, ο οποίος αμέσως μετά το δημοψήφισμα του 2016 αποχώρησε από την πολιτική ζωή και άφησε άλλους να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά.
Ούτως ή άλλως το τότε κόμμα του Φάρατζ, το UKIP, είχε έρθει πρώτο στις ευρωπαϊκές εκλογές του 2014, κάτι που ουσιαστικά ανάγκασε τον Ντέιβιντ Κάμερον να υποσχεθεί δημοψήφισμα με τις γνωστές συνέπειες. Τώρα, η καμπάνια του Φάρατζ είναι ακόμα πιο εύκολη, καθώς απευθύνεται σε αυτούς που αισθάνονται «προδομένοι» καθώς το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα δεν τα πάνε καλά μόνο στη Βρετανία. Δημοσκοπήσεις που δίνονται στη δημοσιότητα το τελευταίο διάστημα «βλέπουν» ακόμα και 35% των εδρών του Ευρωκοινοβουλίου να πηγαίνει σε ευρωσκεπτικιστές. Βέβαια, μέχρι σήμερα τα κόμματα αυτά δεν είχαν καταφέρει ποτέ να συνεργαστούν στο ευρωκοινοβούλιο για να φτιάξουν μία συμπαγή ομάδα που θα μπορούσε να φέρει πραγματικές αλλαγές στην Ευρώπη.
Αυτό όμως ίσως αλλάξει, καθώς ο Ματέο Σαλβίνι, αντιπρόεδρος της Ιταλικής κυβέρνησης και επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκας του Βορρά, που κυβερνά σε συνεργασία με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, προσπαθεί εδώ και μήνες να μαζέψει τα ευρωσκεπτικιστικά κόμματα της Ευρώπης για να συνεργαστούν. Αν τελικά τα καταφέρει, ίσως δημιουργήσει μία από τις μεγαλύτερες ομάδες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Βέβαια, η προσπάθεια του Σαλβίνι δεν είναι εύκολη. Τα κόμματα αυτά έχουν περισσότερες διαφορές από κοινά σημεία στις θέσεις τους. Ωστόσο, αναλυτές προειδοποιούν ότι ο κοινός σκοπός τους αυτή τη στιγμή ίσως τους κάνει να παραμερίσουν τις διαφορές τους και να συνεργαστούν. Ο κοινός στόχος αυτών των κομμάτων αυτή την εποχή είναι να μπορέσουν να επηρεάσουν τις ευρωπαϊκές πολιτικές αποφάσεις αντί να κάθονται στο περιθώριο των συνεδριάσεων και να διαμαρτύρονται…
Ειδικοί παρατηρητές επί ευρωπαϊκών θεμάτων υποστηρίζουν ότι οι ευρωσκεπτικιστές έχουν μετακινηθεί στις θέσεις τους: από την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, πλέον επιθυμούν να αλλάξουν την Ευρώπη από μέσα. Ωστόσο, αυτό που μάλλον θα συμβεί θα είναι η δημιουργία μίας ομάδας που απλά θα ταράξει τη λειτουργία των θεσμών. Κατά πάσα πιθανότητα θα αρχίσουν να πιέζουν για να επιστρέψουν αρμοδιότητες στις χώρες, να αυξηθεί η ασφάλεια στα σύνορα, να δοθεί μεγαλύτερη βοήθεια για τους μετανάστες και να αυξηθεί η διαφάνεια των θεσμών.
Όπως όλα δείχνουν η μάχη ανάμεσα στα παραδοσιακά κόμματα και στους αντι-ευρωπαίους λαϊκιστές θα ενταθεί αντί να αποκλιμακωθεί, καθώς δεν πρόκειται πια για μία απλή διαμαρτυρία.
Την ίδια στιγμή, υπάρχει ακόμα ένας κίνδυνος: Η απάντηση των κεντροδεξιών κομμάτων προς τη λαϊκίστικη ρητορική καταλήγει στην υιοθέτηση κάποιων θέσεων των λαϊκιστών από τα παραδοσιακά κόμματα. Το πιο προφανές παράδειγμα είναι η νίκη του UKIP στις ευρωεκλογές του 2014 που οδήγησε τους Συντηρητικούς να υποσχεθούν δημοψήφισμα για την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
15 χρόνια μετά την τελευταία διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το όνειρο της ενωμένης Ευρώπης χάνει τη λάμψη του και δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα να δούμε σε θέσεις – κλειδιά ανθρώπους που απλά θα μάχονται με τους λαϊκιστές για να κρατήσουν την Ευρώπη ενωμένη και όχι τους ηγέτες του παρελθόντος με το όραμα της ΕΕ…