Καινοτομία: Από την ιδέα στην πράξη
των Άγγελου Τσακανίκα και Ευάγγελου Σιώκα*
Ένα από τα βασικά μειονεκτήματα που χαρακτηρίζει το Εθνικό Σύστημα Έρευνας Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας της χώρας και έχει βεβαίως συζητηθεί εκτενώς στο δημόσιο διάλογο είναι η ασθενής σχέση της έρευνας με το παραγωγικό σύστημα της χώρας.
Δύο κόσμοι που βρίσκονται σε σχετικό χάσμα, καθώς σύμφωνα με τις εκατέρωθεν διαπιστώσεις και αντιλήψεις, οι μεν ασχολούνται κυρίως με τη βασική τους έρευνα, τις δημοσιεύσεις τους, με αρκετά «ελαστικά» ίσως χρονοδιαγράμματα, ενώ οι δε αναζητούν λύσεις σε βιομηχανικά και παραγωγικά προβλήματα που επηρεάζουν την καθημερινή τους λειτουργία και στρατηγική τους και επομένως απαιτούν συστηματική παρέμβαση και ενασχόληση.
Από την άλλη πλευρά, όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια, αναζητούμε διεπιφάνειες και τρόπους ώστε να γεφυρώσουμε αυτό το χάσμα. Η κατάσταση έχει βελτιωθεί σε σχέση με προηγούμενα χρόνια, αν και ακόμα δεν βρίσκεται στο επίπεδο που θα μπορούσε. Ήδη, από την πλευρά των επιχειρήσεων υπάρχει πλέον αυξημένο ενδιαφέρον για τις δραστηριότητες και την ατζέντα της ερευνητικής κοινότητας σε πεδία άμεσου ενδιαφέροντος.
Πυκνώνουν έτσι οι σχετικές πρωτοβουλίες διαγωνισμών καινοτομίας, hackathons, συνεργασιών κάθε είδους, κτλ. Αλλά και η άλλη πλευρά στρέφει το ενδιαφέρον της σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν σε προσπάθειες εμπορικής αξιοποίησης αποτελεσμάτων έρευνας και εκδήλωση επιχειρηματικότητας, είτε νέας, είτε ενός υφιστάμενου οργανισμού. Έτσι όλο και περισσότεροι ερευνητές με ταλέντο και δεξιότητες, αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες, δημιουργούν ένα νέο κύμα καινοτομικής δραστηριότητας, μετασχηματίζουν επιχειρηματικά μοντέλα, ή και εξελίσσουν την έρευνα τους στην κατεύθυνση εφαρμοσμένων λύσεων για τον παραγωγικό ιστό. Το οικοσύστημα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας φαίνεται έτσι να αρχίζει να ολοκληρώνεται, καθώς δειλά δημιουργούνται και πρόσθετες πηγές χρηματοδότησης αυτού του ενάρετου κύκλου (όπως π.χ του Equifund).
Σε αυτή την κατεύθυνση κινούνται και πρωτοβουλίες έμπρακτης συνεργασίας επιχειρήσεων και ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, όπως αυτή στην οποία συμμετείχαν ενεργά οι υπογράφοντες και ολοκληρώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα με την βράβευση των αντίστοιχων ιδεών. Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στον διαγωνισμό καινοτομίας NOYNOY Idea Challenge που αποτελεί μια πρωτοβουλία της εταιρείας FrieslandCampina Hellas, σε σύμπραξη με το Εργαστήριο Βιομηχανικής και Ενεργειακής Οικονομίας (ΕΒΕΟ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και τη συμβουλευτική εταιρεία μεταφοράς καινοτομίας Break-Even Consulting.
Η συνεργασία αυτή, μέσω της υλοποίησης ενός διαγωνισμού καινοτομίας, είχε στόχο την υποστήριξη φοιτητών, ερευνητών και αποφοίτων του ΕΜΠ και άλλων Πανεπιστημίων για την ανάδειξη πρωτότυπων ιδεών σε όλη την αλυσίδα αξίας του κλάδου της Γαλακτοβιομηχανίας. Άλλωστε έρχεται να επεκτείνει την προηγούμενη πείρα του ΕΒΕΟ και της θερμοκοιτίδας ΕΠΙ.νοώ στην υποστήριξη επιχειρηματικών σχημάτων. Η δράση αυτή εντάσσεται σε μια σειρά από προηγούμενες πρωτοβουλίες συνεργασίας του ακαδημαϊκού κόσμου με τη βιομηχανία η οποία και υλοποιείται στο πλαίσιο της θερμοκοιτίδας ΕΠΙνοω
Η ανταπόκριση στον διαγωνισμό και η ποιότητα των προτάσεων ήταν εξαιρετικά υψηλή και καταδεικνύει την ανάγκη δημιουργίας διαύλου επικοινωνίας και συνεργασίας μεταξύ της επιχειρηματικής κοινότητας και των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων. Ο Διαγωνισμός προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς περισσότεροι από 60 επιστήμονες και φοιτητές του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Πατρών, του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, του Αλεξάνδρειου ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, καθώς και άλλων ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε όλη την Ελλάδα, υπέβαλαν τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό. Οι προτάσεις που κατατέθηκαν παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, προτείνοντας λύσεις και εφαρμογές σε τομείς όπως: Κτηνοτροφία, Βιωσιμότητα, Ποιότητα & Ασφάλεια, Παραγωγή & Διεργασίες, Σχεδιασμός προϊόντος καθώς και Τεχνολογίες εμπλοκής τελικών χρηστών.
Η διαδικασία της αξιολόγησης έγινε από μικτές ομάδες από τον πανεπιστημιακό χώρο, όσο και από την πλευρά της βιομηχανίας, ενώ η τελική επιλογή πραγματοποιήθηκε μετά από μια διήμερη αναλυτική παρουσίαση των 14 ομάδων που έφθασαν στη φάση της τελικής short list.
Το γεγονός που διαφοροποιεί τον συγκεκριμένο διαγωνισμό από άλλους αντίστοιχους, είναι ότι η βράβευση αποτελεί την έναρξη και όχι την κατάληξη μιας προσπάθειας, καθώς τα βραβεία αφορούν την έμπρακτη υποστήριξη των ιδεών για τη μετάβασή τους στο επόμενο βήμα.
Β) Χρηματικό έπαθλο αξίας €2000 και παράλληλα εκπαιδευτική επίσκεψη του επικεφαλής στο Innovation Centre της FrieslandCampina στο Wageningen της Ολλανδίας σε ιδέα που προερχόταν από το εργαστήριο τεχνολογίας τροφίμων του ΕΜΠ και αφορούσε σε σχεδιασμό καινοτόμων και λειτουργικών προϊόντων γάλακτος και γιαουρτιού.
Β) Πιλοτική εφαρμογή της ιδέας στις εγκαταστάσεις της FrieslandCampina Hellas στη Θεσσαλονίκη σε ιδέα από ερευνητική ομάδα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών για τη βελτίωση της υγείας και της ευζωίας των ζώων, με ταυτόχρονη βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων μέσω εμπλουτισμού των ζωοτροφών
Γ) Πιλοτική εφαρμογή στο εργοστάσιο της FrieslandCampina Hellas στην Πάτρα σε ιδέα για τη βελτίωση της ποιότητας του εσωτερικού περιβάλλοντος κτιρίων Γαλακτοβιομηχανίας με χρήση αισθητήρων
Δ) Ένταξη στη θερμοκοιτίδα ΕΠΙ.νοώ ΕΠΙΣΕΥ του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για την επιχειρηματική ωρίμανση και ειδικό πρόγραμμα Business induction για την ανάπτυξη και λανσάρισμα νέου προϊόντος από την FrieslandCampina Hellas σε ομάδα από το ΕΜΠ για την ιδέα που αφορούσε την παρασκευή καινοτόμου ροφήματος από αβοκάντο με αξιοποίησή του ορού στραγγιστού γιαουρτιού
Ε) Έμμισθη πρακτική άσκηση εξάμηνης διάρκειας στην FrieslandCampina Hellas σε τελειόφοιτη φοιτήτρια από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης που υπέβαλε ιδέα για την ενίσχυση της αποδοτικότητας της ανακύκλωσης.
Οι ιδέες που βραβεύτηκαν αναδεικνύουν την αποτελεσματικότητα στην αλυσίδα αξίας, ενσωματώνουν την περιβαλλοντική διάσταση στο σχεδιασμό προϊόντων και υπηρεσιών, επικουρούν την προσπάθεια εξάπλωσης της χρήσης νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών υιοθετώντας καλές πρακτικές και πρότυπα, που απορρέουν από την κυκλική οικονομία.
Είμαστε εξαιρετικά υπερήφανοι που συμβάλλαμε με αυτόν τον διαγωνισμό σε ένα ακόμα βήμα σύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή. Είμαστε αισιόδοξοι ότι δεν θα είναι το τελευταίο.
Περισσότερες πληροφορίες για τον διαγωνισμό μπορείτε να βρείτε στο: https://noynoyideachallenge.gr/
* Ο Άγγελος Τσακανίκας είναι Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ και ο Ευάγγελος Σιώκας, είναι μεταδιδάκτορας ερευνητής ΕΜΠ, συντονιστής της θερμοκοιτίδας ΕΠΙνοώ του ΕΜΠ