Η Βραζιλία και η «διαστροφή του φιλελευθερισμού»
Από τι πάσχει η Βραζιλία, η δέκατη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο σε δυναμικό αγοράς; Μάλλον από «διαστροφή του φιλελευθερισμού»- όρος που χρησιμοποιεί ο Economist για να εξηγήσει την απήχηση του Ζαιρ Μπολσονάρου. Στο σχετικό άρθρο, μόλις μια ανάσα από το δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών της 28ης Οκτωβρίου, το έγκυρο βρετανικό περιοδικό θίγει τον ανίερο γάμο μεταξύ πολιτικού αυταρχισμού και της οικονομίας των αγορών λίγο μετά αφού έχει χαρακτηρίσει τον πρώην αξιωματικό του στρατού ως «ύστατη απειλή για τη Λατινική Αμερική».
Ο ακροδεξιός πολιτικός με τη ρητορική του μίσους εξακολουθεί να είναι πρώτος αν και πλέον με μειωμένο προβάδισμα . «Ο Μπολσονάρου δεν είναι Μπερλουσκόνι. Είναι Γκαίμπελς». Αυτός ήταν ο πρόσφατος τίτλος άρθρου που αναρτήθηκε στο Foreign Policy ενώ το BBC αναρωτιόταν αν ο Βραζιλιάνος ακροδεξιός είναι « Ο Τραμπ της τροπικής ζώνης».
Τίνος σύμπτωμα είναι λοιπόν ο Ζάϊρ Μπολσονάρου που κέρδισε τον πρώτο γύρο των εκλογών στη Βραζιλία αποσπώντας 46% στον πρώτο γύρο έναντι 29% του αριστερού Φερνάντο Αντάντ; Ειδικοί αναλυτές επιχειρούν να ερμηνεύσουν το φαινόμενο ανόδου της ακροδεξιάς στη χώρα της σάμπας και του φούτμπολ που βιώνει τα τελευταία χρόνια τις συνέπειες της πιο βαθιάς οικονομικής κρίσης από τη δεκαετία του '30.
«Η Βραζιλία έχει γίνει το διεθνές πολιτικό εργαστήριο μιας νέας πιθανής συμμαχίας μεταξύ του νεοφιλελευθερισμού και του λαϊκισμού της άκρας δεξιάς» υποστηρίζει ο Ζοέλ Μπιρμάν, Βραζιλιάνος Καθηγητής Ψυχιατρικής και Ψυχανάλυσης στο Πανεπιστήμιο του Ρίο ντε Τζανέιρο αναδεικνύοντας την άμεση σχέση μεταξύ οικονομίας, ψυχολογίας και πολιτικής.
Ο Μπολσονάρου εκμεταλλεύτηκε πολιτικά λοιπόν το θυμό των κατοίκων των μεγάλων πόλεων που έχουν έρθει αντιμέτωποι με την εκτίναξη της ανεργίας και την έλλειψη προοπτικής. Όπως εκμεταλλεύτηκε και το πολιτικό κενό που δημιούργησε η κατάρρευση των παραδοσιακών κομμάτων κυρίως εξαιτίας των σκανδάλων διαφθοράς.
Πώς όμως ένας εθνικιστής πολιτικός έχει καταφέρει να πείσει πως θα κάνει μια φιλελεύθερη στροφή που θα ευεργετήσει τη χώρα και για ποιο λόγο οι αγρότες τον υποστηρίζουν; Η απάντηση μπορεί σε ένα πρώτο επίπεδο να στριμωχτεί στα τρία B «Βίβλος, βόδι, σφαίρα ( balle)» δεδομένου πως οι ψηφοφόροι του είναι κάτοικοι της υπαίθρου και πιστοί Ευαγγελιστές. Η επιτυχία του Μπολσονάρου κρύβεται κυρίως στα λόμπι των μεγαλοαγροτών που φιλοδοξούν να επωφεληθούν από την πολιτική του ατζέντα που συνδυάζει σκληρά νεοφιλελεύθερα μέτρα με κοινωνικό συντηρητισμό.
Ενώ όμως τον υποστηρίζουν οι ισχυροί οικονομικοί κύκλοι της χώρας, διακεκριμένοι οικονομολόγοι και ερευνητές συνυπογράφουν ένα άρθρο στην βραζιλιάνικη εφημερίδα Folha de Sao Paolo αναλύοντας τους λόγους για τους οποίους ο ακροδεξιός πολιτικός θα βλάψει την οικονομία της χώρας ενώ ο Αντάτ αποτελεί την καλύτερη λύση για να δοθεί ώθηση στην βραζιλιάνικη οικονομία και ταυτοχρόνως να προστατευτούν οι θεσμοί του κράτους δικαίου. Ο αριστερός υποψήφιος έχει δεσμευτεί πως θα φορολογήσει τους πολύ πλούσιους, θα διατηρήσει το συνταξιοδοτικό σύστημα και κυρίως θα σταματήσει τις ιδιωτικοποιήσεις τις οποίες προωθεί ο Μπολσονάρου με το επιχείρημα πως θα περιορίσει το δημοσιονομικό χρέος της χώρας.