Brexit: Πολύ κακό για το τίποτα
«Brexit, αξίζει τον κόπο;» Αυτή η φράση -δίχως πλέον καμία κατάφαση, χωρίς άρνηση αλλά ούτε και διαζευκτικό- έχει τοιχοκολληθεί στους τοίχους από τους «παραμένουμε» του Ηνωμένου Βασίλειου. Αυτό είναι και το θεμελιώδες ερώτημα που κυριαρχεί στην πατρίδα των σονέτων του Σαίξπηρ και των best sellersτου Χάρι Πότερ, λαμβάνοντας τη σκυτάλη από το αμλετικού τύπου δίλημμα to Brexit or not to Brexit. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος του 2016 ήταν παράλογο. Ακόμα και αν ολοκληρωθούν με επιτυχία οι διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες – ενδεχόμενο όχι τόσο πιθανό- όλα δείχνουν πως θα ακολουθήσουν τρία δύσκολα χρόνια για τη βρετανική οικονομία. Κατά πόσο όμως οι Βρετανοί γνωρίζουν το κόστος της αποχώρησης;
Ευρωπαίοι ειδικοί αναλυτές εκτιμούν πως όσο οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου έρχονται αντιμέτωποι με τις πραγματικές συνέπειες της επιλογής τους, τόσο θα θέλουν να αναστρέψουν την απόφαση τους. Είναι άραγε η λύση ένα δεύτερο δημοψήφισμα; Τι θα συμβεί να η Βρετανία εγκαταλείψει δίχως συμφωνία την ΕΕ τον Μάρτιο του 2019; Αν λάβουμε υπόψη πως γίνεται λόγος ακόμα για αναβίωση του 1940 με φοβερές ελλείψεις σε φάρμακα και τρόφιμα, τότε η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ δεν θα είναι τόσο ηρωική. Αλλά μάλλον μαρτυρική. Έχει χυθεί πολύ μελάνι για τις διαφορετικές πιθανότητες του brexit, από το σκληρό διαζύγιο, τη μη έξοδο, μέχρι το 50/50 που προωθεί η Τερέζα Μέι. Αν αναλογιστούμε όμως πως μέχρι πριν από λίγο καιρό στόχος της Βρετανίδας Πρωθυπουργού δεν ήταν μόνο η οικοδόμηση μιας πραγματικά παγκόσμιας Βρετανίας αλλά και η διαμόρφωση μιας νέας προσέγγισης προς τον υπόλοιπο κόσμο, τότε οι αρχικές επιδιώξεις μοιάζουν σήμερα τουλάχιστον ανεπίκαιρες. Αν όχι εκτός τόπου και χρόνου. Η επιστολή των 35 κορυφαίων επιστημόνων προς την Τερέζα Μέι -είναι ενδεικτική για τις παράπλευρες συνέπειες σε τομείς όχι τόσο προφανείς, όπως ο τομέας της έρευνας.
Οι Βρετανοί επιστήμονες τονίζουν τη σημασία μιας καλής συμφωνίας και για τις δυο πλευρές έτσι ώστε να παραμείνει η Βρετανία συνδεδεμένη με τα ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα και να μη χαθούν ούτε ταλέντα ούτε κονδύλια. Και η επιστήμη είναι ένα από πολλά πεδία όπου θα ορθωθούν εμπόδια. Την ίδια στιγμή ο γαλλικός βορράς τρέμει το ενδεχόμενος ενός Brexit δίχως συμφωνία, βάσει του σχετικού δημοσιεύματος της liberation ενώ το Παρίσι μοιάζει να λέει “merci brexit” δεδομένου πως ευελπιστεί να αποκομίσει τα μεγαλύτερα οφέλη από την έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Συγκεκριμένα αναμένεται να αναδειχθεί στο νέο κορυφαίο κέντρο για χρηματοοικονομικές συναλλαγές στην ηπειρωτική Ευρώπη, ιδίως έπειτα από την επιλογή του ω νέα έδρα της Ευρωπαϊκής Αρχής τον Νοέμβριο του 2017. Το θέλει αυτό το Ηνωμένο Βασίλειο; Δεν χρειάζεται να αναρωτηθούμε καν αν οι Βρετανοί, υπέρμαχοι ή πολέμιοι της εξόδου επιθυμούν τις παρενέργειες του ιρλανδικού ζητήματος. Από την άλλη υπάρχει βέβαια και το ερώτημα αν ποτέ η Βρετανία υπήρξε μέρος του ευρωπαϊκού κράτους. Και η απάντηση φυσικά δεν είναι θετική. Εξ’ ου και η κυρίαρχη αίσθηση πως οι Αγγλοσάξονες ζουν εδώ και καιρό μέσα σε «ξένο σώμα».
Δεν είναι όμως πια σίγουροι πως ξέρουν πώς να ζήσουν εκτός του. Αγγλική φλεγματική αμφιθυμία. Τουλάχιστον.