Το φάντασμα της ύφεσης επιστρέφει στις αγορές
Το σερί των πέντε συναπτών, πτωτικών συνεδριάσεων για το δείκτη S&P 500 πιθανόν να σπάσει σήμερα στην Wall Street, όμως ο σκεπτικισμός για την πορεία των αγορών είναι διάχυτος στις δύο όχθες του Ατλαντικού, καθώς επανέρχονται στο προσκήνιο οι φόβοι για νέα ύφεση.
Με την Fed και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να έχουν ήδη κάνει στροφή πολιτικής, μεταθέτοντας στο μέλλον την αύξηση των επιτοκίων τους, λόγω των ανησυχιών για την επιβράδυνση των οικονομιών, ήδη τα χρηματιστήρια έχουν χάσει την ανοδική τους ορμή.
Είναι χαρακτηριστικό αυτό που συμβαίνει με το «βασιλιά» των χρηματιστηριακών δεικτών, τον S&P 500: όπως φαίνεται στο γράφημα, το ράλι που άρχισε από τα Χριστούγεννα, έχασε την ορμή του στις τελευταίες συνεδριάσεις και πλέον ο δείκτης ισορροπεί λίγο χαμηλότερα από το επίπεδο των 2.800 μονάδων, βρίσκεται δηλαδή περίπου στο ίδιο σημείο όπου βρισκόταν στα τέλη του προηγούμενου χρόνου, όταν σημειώθηκε μια βαθιά διορθωτική κίνηση, η οποία ανακόπηκε τα Χριστούγεννα.
Τότε, η βαθύτερη αιτία της εξόδου των επενδυτών από τις μετοχές ήταν η έντονη αναπτυξιακή δυναμική της αμερικανικής οικονομίας, που προκάλεσε φόβους για υπερθέρμανση και αύξηση των επιτοκίων από την Fed, με αποτέλεσμα η απόδοση του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου να ξεπεράσει το 3%, περιορίζοντας την ελκυστικότητα των τοποθετήσεων σε μετοχές.
Σήμερα, όμως, όπως τονίζουν αναλυτές, η πηγή της ανησυχίας είναι εντελώς διαφορετική. Οι επενδυτές βλέπουν τα σημάδια επερχόμενης οικονομικής επιβράδυνσης ως κακούς οιωνούς για τις μετοχές, ενώ ήδη οι αποδόσεις των ομολόγων μοιάζουν να προεξοφλούν, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, μια νέα ύφεση:
Στις ΗΠΑ, όπως φαίνεται και στον πίνακα, καταγράφεται ήδη μια απειλητική αναστροφή της καμπύλης επιτοκίων, με τους βραχυχρόνιους τίτλους (έντοκα γραμμάτια με διάρκειες 1, 3 και 6 μηνών) να έχουν κατά τι υψηλότερη απόδοση από τα 10ετή ομόλογα. Οι επενδυτές πήραν πολύ στα σοβαρά τις ανακοινώσεις της περασμένης εβδομάδας από την Fed, που έδειξε την ανησυχία της για πιθανή επιβράδυνση. Όταν η καμπύλη των αποδόσεων αναστρέφεται, λένε οι αναλυτές, αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές αρχίζουν να προεξοφλούν επερχόμενη ύφεση, σε ορίζοντα διετίας.
Και στην Ευρώπη, όμως, η μείωση των αποδόσεων των ομολόγων αναφοράς του ευρώ, δηλαδή των γερμανικών 10ετών τίτλων, είναι σημαντική και αντανακλά τις εκτιμήσεις για επερχόμενη ύφεση, καθώς ήδη τα προβλήματα στο διεθνές εμπόριο ρίχνουν βαριές «σκιές» στο εξαγωγικό θαύμα της Γερμανίας. Είναι χαρακτηριστικό (όπως φαίνεται και στο γράφημα) ότι το 10ετές bund έχει και πάλι αρνητική απόδοση (οι επενδυτές πληρώνουν τη γερμανική κυβέρνηση για να την δανείζουν!), κάτι που είχε να συμβεί από το 2016.
Θα αποφευχθεί τελικά μια σοβαρή επιδράδυνση στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, που θα μπορούσε να φέρει πιο κοντά μια ύφεση, δέκα χρόνια μετά το σοβαρό επεισόδιο οικονομικής κρίσης. Οι κίνδυνοι στον ορίζοντα είναι αρκετοί και είναι δύσκολο να αξιολογηθούν: η παράταση της σοβαρής αντιπαράθεσης της Ουάσιγκτον με την Κίνα για το παγκόσμιο εμπόριο, που ήδη έχει προκαλέσει σοβαρές αρρυθμίες στην αναπτυξιακή ατμομηχανή του πλανήτη, την κινεζική οικονομία, οι συνέπειες ενός ενδεχομένως χαοτικού Brexit, είναι απειλές για την παγκόσμια οικονομία που δεν είναι καθόλου βέβαιο πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν, ιδιαίτερα σε μια περίοδο που οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες έχουν ήδη ρίξει στις αγορές τεράστιες ποσότητες ρευστότητας, για να ξεπερασθεί η προηγούμενη κρίση.
Το μόνο βέβαιο, προς το παρόν, είναι ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον στα χρηματιστήρια εξασθενεί και οι επενδυτές περιμένουν κάποια νέα που θα επιβεβαιώνουν ότι η ανάπτυξη δεν έχει βγει από τις ράγες, πριν μπορούν και πάλι με όρεξη στις αγορές.